Tôi đã sống vì điều gì? Bertrand Russell

Bertrand Russell là nhà Triết Gia, một nhà Toán học, nhà thơ và một nhà logic học. Đoạn trích dưới đây được ông viết trong cuốn hồi ký tự truyện, thuộc phần tiền truyện (Prologue). Đoạn trích có nhan đề “What Have I lived for” – Tôi đã sống vì điều gì. Tuy đoạn trích rất ngắn nhưng người dịch (sonnguyen9800) rất thích, cách hành văn của Russel cũng quả thực là đấy chất thơ ca.

Khi còn tại thế Russel nổi tiếng là người thông tuệ, vô thần, yêu hòa bình và rất lãng mạn. Người dịch chưa có thời gian đọc sách ông viết nhưng biết về Russel qua nhưng công trình toán ông cộng tác với Whitehead, qua học trò của ông là Ludwig Wittgenstein. Russel cũng là người tích cực chống sự bành trướng của Mỹ tại Việt Nam.

Bản dịch có tham khảo qua bản của Lê Dọn Bàn: https://chuyendaudau.blogspot.com/2009/06/toi-song-cho-nhung-gi.html

Tôi đã sống vì điều gì?

Có ba niềm đam mê, nhỏ bé nhưng mãnh liệt, đã thay đổi cuộc đời tôi: đầu tiên là tình yêu, thứ hai là kiến thức, thứ ba là niềm thương xót vô ngàn trước những bất hạnh của nhân loại. Những cảm xúc ấy như thể gió lớn, thổi tôi bay đến khắp nơi, bay qua cả những đại dương sâu ngập tràn oán giận, bay tới cả những nơi vực sâu đầy rẫy tuyệt vọng.

Trước tiên, tôi kiếm tìm tình yêu, vì lẽ yêu đương mang lại một sự ngây ngất, một nỗi ngất ngây quá tuyệt vời, tuyệt đến nỗi tôi dám hy sinh mọi cuộc đời còn lại chỉ cho vài tiếng hân hoan. Còn nữa, tình yêu làm dịu đi nỗi cô đơn – sự cô đơn tệ đến độ ai trong hoàn cảnh ấy chỉ có thể run rẩy, cứ như thể đang đứng trên rìa của thế giới, và nhìn xuống dưới kia là một vực thẳm lạnh giá, vô đáy, tuyệt không có sự sống. Tôi kiếm tìm tình yêu, vì trong sự hợp nhất của ái tình, tôi thấy được một chút thần kỳ huyền bí, một chút gì ấy như thể thiên đường, nơi các vị thánh và nhà thơ từng tưởng tượng. Đó là những gì tôi theo đuổi, và mặc dù chúng dường như quá hoàn mỹ đến nỗi không thể tồn tại trên cõi trần, sau cùng tôi vẫn tìm ra được.

Tôi tìm về tri thức với cùng một lòng nhiệt huyết như khi yêu. Tôi ước bản thân hiểu được lòng dạ của nhân loại. Uớc bản thân hiểu rõ ánh sáng từ sao trên trời. Tôi cũng thử lĩnh ngộ lấy cái sức mạnh của Pythagoras, thứ số học sừng sững dù mọi sự đổi thay. Dù chỉ một chút, chẳng lớn lao gì, nhưng tôi biết mình đã thành tựu được một ít tri thức.

Tình yêu và kiến thức, miễn là khả thi thì đều đưa ta đến chốn thiên đường. Tuy nhiên, lòng trắc ẩn đưa tôi quay lại cõi trần. Tiếng vọng từ bao than oán làm trái tim thổn thức. Bao con trẻ còn thiếu ăn, bao nạn nhân bị phường áp bức tra tấn, bao cụ già bất lực bị con cháu căm ghét - coi như gánh nặng, còn nữa là bao cô độc, đói kém, và bao nỗi đau khác tràn ngập mọi ngóc ngách thế gian, cứ như thể chúng đang đùa bỡn trước những gì đời người xứng đáng được hưởng. Bản thân tôi đã cố xua tan sự dữ ra khỏi thế gian, nhưng tôi thất bại, và thật sự là bản thân tôi cũng chẳng tránh khỏi bao nỗi khổ.

Đời tôi là thế đấy. Tôi luôn thấy được sống là quý giá, và nếu may mắn được ban tặng thêm cơ hội, tôi vẫn sẽ hào hứng sống thêm lần nữa.

(Hết)

Bên dưới là ảnh scan từ bản gốc viết tay của Russel. Toàn bộ ảnh trong bài viết được sưu tầm trên mạng.